Wie in staat is om zijn verantwoordelijkheid te vertalen
in passende zorg voor de ander en
tegelijkertijd in passende zorg voor zichzelf,
groeit als mens en verwerft vrijheid.

Over professor I.B. Nagy

Ivan Boszormenyi – Nagy (1920 – 2007)

Levensloop

Ivan Boszormenyi-Nagy werd geboren op 19 mei 1920 in Boedapest. Hij werd psychiater en hoogleraar psychiatrie aan de universiteit van Boedapest. Vanwege de Stalinistische machtsovername in zijn land vertrok hij spoedig daarop (1948) naar Oostenrijk. Daar werkte hij als psychiater voor een internationale vluchtelingenorganisatie, totdat hij in 1950 naar de Verenigde Staten emigreerde. In de VS hield hij zich aanvankelijk met wetenschappelijk onderzoek bezig. Vervolgens werd hij hoogleraar aan de universiteit van Chicago en aan de “State University of New York”, Syracuse.

Maatschappelijke relevantie

Ook met het oog op een beter begrip van en omgaan met maatschappelijke problemen, minderheden, belangengroepen en politieke conflicten die tot oorlogen kunnen leiden is de contextuele visie van grote betekenis. Gezien de complexe toestand waarin de mensheid in de wereld zich momenteel bevindt, kan onderstaand citaat van professor I.B. Nagy over groepsloyaliteit als drijfveer voor terrorisme, inspirerend zijn.

“Zoals in het klein families dikwijls niet kunnen geloven dat in het asociale gedrag van delinquente jongeren aspecten van loyaliteit aanwezig zijn, zo gebeurt dat in het groot bij regeringen. Zij hebben vaak de neiging uitsluitend het destructieve karakter te zien van zelfhandhaving van minderheidsgroepen en hun aanspraken op loyaliteit met hun minderheidsgroep in twijfel te trekken. Vanuit hun eigen optiek voelt de regerende meerderheid en de van hun zelfbeschikking beroofde minderheid zich in het ongelijk gesteld en dat zijn ze ook. Onder zulke omstandigheden is het niet reëel van ieder van de partijen te verwachten dat ze zich naar alle kanten rechtvaardig gedragen. Dat mag hen er echter niet van weerhouden een constructieve regeling in te voeren voor een rechtvaardigheid of billijkheid die zich ook bekommert om zelfbewuste loyaliteitsgroepen.

Zoals meerzijdige billijkheid een delinquente jongere helpt op constructieve manier uiting te geven aan zijn behoefte aan erkenning voor zijn verborgen loyale inzet voor zijn familie, kan zij ook groepsleden helpen creatieve middelen en manieren te vinden om hun loyaliteit te bewijzen.

Nieuwe initiatieven zijn nodig om uit de uitzichtloze situatie te geraken, waarin de wereld met betrekking tot het politiek terrorisme terecht is gekomen. Zo’n weg zou kunnen leiden tot het instellen van een platform ( Forum for intergroup process, FIP) voor kwesties tussen groeperingen. Een opdracht voor een dergelijk platform zou het opstellen van grondbeginselen voor een met alle betrokkenen rekening houdende billijkheid kunnen zijn. Met de poging te omschrijven wat een aanspraak op groepsloyaliteit legitiem maakt, zou een dergelijk forum ertoe kunnen bijdragen dat veel gewelddadig bloedvergieten wordt voorkomen; het zou ermee een nu bestaande leemte in het internationaal systeem kunnen opvullen.“

Citaat uit: I. Boszormenyi-Nagy “Grondbeginselen van de contextuele benadering”, Hoofdstuk IX “Groepsloyaliteit als drijfveer voor politiek terrorisme”, De Toorts, 2000, p.174-175, vertaling: Nelly Bakhuizen.

Kort overzicht van zijn werkzaamheden in de Verenigde Staten

  • 1957 – 1977: Directeur van de Afdeling Gezinspsychiatrie van het Eastern Pennsylvania Psychiatric Institute, Philadelphia.
  • 1963 – 1970: Professor in de psychiatrie aan het Jefferson Medical College, Philadelphia.
  • 1963: Oprichting van het Family Institute of Philadelphia en medeoprichter van de American Family Therapy Academy.
  • 1974: Hoogleraar in de psychiatrie aan de University of Pennsylvania, Philadelphia.
  • 1974: Hoofd Afdeling Gezinstherapie aan het Hahneman Medical College, Philadelphia.
  • In de tweede helft van de jaren “70 richtte hij het Institute of Contextual Growth op in Glenside, Pennsylvania. Daar had hij ook een eigen praktijk.
  • In 1999 trok hij zich uit zijn werkzaamheden terug.
  • In 1988 keerde professor I.B. Nagy voor het eerst sinds zijn migratie weer terug naar Hongarije. Hij zou daarna nog geregeld zijn voormalige vaderland bezoeken. In 2000 werd hij door de toenmalige Hongaarse president (Árpád Göncz) met de presidentiële medaille onderscheiden. De laatste tien jaar van zijn leven leed professor I.B. Nagy aan de ziekte van Parkinson, waardoor verplaatsing moeilijker werd. Toch weerhield hem dit er niet van diverse internationale congressen over gezinstherapie bij te wonen. Hij overleed op 86 jarige leeftijd en werd in de Hongaarse plaats Külsövat begraven.

Contextuele therapie

De ervaringen die professor I.B. Nagy opdeed aan het Eastern Pennsylvania Psychiatric Institute waren van beslissende invloed op zijn werk als psychiater. De gezamenlijke zittingen met staf, patiënten en hun families waren in de evolutie van zijn denken een keerpunt. Op grond van deze ervaringen ontwikkelde professor I.B. Nagy, in dialoog met andere gezinstherapeuten, de “Contextual Familiy Therapy” waaraan hij zijn bekendheid te danken heeft.

In de ontwikkeling van zijn denken werd professor I.B.Nagy sterk beïnvloed door de psychoanalyse en de gezinstherapie. Onder meer mensen als Ronald Fairbairn (psychoanalyticus), Kalman Gyarfas (psychiater) en Virginia Satir (gezinstherapeute en adept van Gyarfas) oefenden een sterke invloed uit. Voor zijn filosofische onderbouwing werd hij vooral geïnspireerd door de Duitstalige Joodse filosoof Martin Buber.

Professor I.B. Nagy publiceerde veel wetenschappelijke artikelen en boeken. Zijn bekendste naslagwerken zijn:

  • Invisible Loyalties, 1973, met co-auteur Geraldine Spark
  • Between Give and Take, 1986, met co-auteur Barbara Krasner
  • Foundations of Contextual Therapy, 1987

Kort overzicht van zijn werkzaamheden in Nederland

In 1967 gaf professor I.B. Nagy zijn eerste cursus en verzorgde hij een eerste contextuele life demonstratiezitting in Nederland. Hij werd daartoe uitgenodigd door Ammy van Heusden. Zij richtte de “Blankenberg Stichting” op waar ook de eerste contextuele opleiding in Nederland gegeven werd (1967-1981). Sindsdien werden talrijke cursussen en opleidingen opgezet en zijn heel wat hulpverleners en therapeuten vertrouwd geraakt met en opgeleid in de contextuele benadering.

In 1985 werd op de Nederlandse televisie (IKON) een interview met professor I.B. Nagy uitgezonden. Deze uitzending kreeg de titel “ Erven van toekomst”. In de jaren ‘90 gaf professor I.B. Nagy verschillende malen een Masterclass in een samenwerkingsverband tussen de Hahneman University van Philadelphia (VS) en de Hogeschool van Amsterdam, onder meer met E. van den Eerenbeemt, N. Bakhuizen en R. Carmiggelt. Regelmatig kwam hij later nog naar Nederland en België voor conferenties, workshops en gastcolleges. Nelly Bakhuizen was hierbij zijn vaste tolk.

In de afgelopen 60 jaar heeft het contextuele gedachtegoed een gerespecteerde plaats verworven in en buiten Nederland. De contextuele benadering is niet meer weg te denken uit tal van sectoren in de samenleving. Zoals in het domein van therapie, hulpverlening, onderwijs, pastoraat, justitie, bedrijfsleven en politiek.

Inmiddels heeft het contextuele werken een specifieke plaats verworven tussen de diverse therapeutische stromingen.